مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه

زمینه و هدف: حضور فلزات سنگین در محیط و خصوصا در آب مشکلات بهداشتی زیادی به وجود می آورد. از تکنولوژی های موثر برای حذف آنها استفاده از جاذب ها است و برخی از این روشها از نقطه نظر اقتصادی،در دسترس بودن و قدرت حذف بالا بر سایر آنها مزیت دارد . هدف از این مطالعه بررسی جذب فلزات سنگین (مس، کادمیم و سرب) توسط برگ گیاه زعفران از محیط های آبی بعنوان یک جاذب در دسترس در منطقه می باشد.

روش بررسی: مطالعه تجربی است که در فاصله زمانی بهار وتابستان سال1392 در مرکز تحقیقات مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی کرمان انجام شد. از برگ خشک گیاه زعفران مزارع استان خراسان رضوی بعنوان جاذب استفاده شد . آزمایش ها در سیستم ناپیوسته در دمای محیط بر روی نمونه های سنتتیک و واقعی انجام شد. تاثیر پارامترهای PH محلول، دوز جاذب، غلظت اولیه فلزات سنگین و زمان تماس مورد بررسی قرار گرفته و ایزوترمهای جذب تعیین گردید. آزمایشات با دو بار تکرار انجام شد و جهت تعیین میانگین از  نرم افزارspss  نسخه 15 استفاده گردید.

یافته ها: PH بهینه درحذف فلزات سنگین مس، کادمیم و سرب به وسیله جاذب برگ گیاه زعفران برابر5 بود . میزان بهینه جاذب برای فلزات به ترتیب(5/0 ،5/1و5/1 گرم ) و زمانهای تماس تعادلی (45، 90و90 دقیقه) بدست آمد . در این شرایط بهینه راندمان حذف به ترتیب 74/55%،89/81%و 56/83% بدست آمد. با افزایش غلظت اولیه مس، کادمیم و سرب در محلول راندمان حذف کاهش یافت. PH نقش مهمتری در میزان جذب فلزات سنگین داشت. در نمونه های واقعی(صنعت مس شهید باهنر و باتری سازی نیرو الکترونیک کرمان)  میزان بهینه جاذب (5/1 ،2و2 گرم ) و زمانهای تماس (60،90و90 دقیقه ) بود. در شرایط بهینه راندمان حذف فلزات به ترتیب 12/45% ،78/68% و53/73%بدست آمد .نتایج حاصل از این مطالعه، بیشترین همبستگی را با مدل ایزوترم لانگمویر نشان داد.

نتیجه گیری: براساس نتایج بدست آمده برگ گیاه زعفران قابلیت بیشتری در جذب فلز سرب در مقایسه با مس وکادمیم دارد. ولی جذب مس و کادمیم با انرژی بیشتری صورت می گیرد. با توجه به نتایج آزمایشات و دردسترس بودن برگ گیاه در این منطقه، فصل رویش و ارزانی جاذب می توان ازاین روش به عنوان یک روش کاربردی  جهت حذف فلزات سنگین ازفاضلابهای صنعتی استفاده نمود .