اصول شفافیت مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه
۱. وب سایت
۲. نام مجله و مخفف
۳. مالکیت و مدیریت
۴. هیئت تحریریه
۵. فرآیند بررسی همتا
۶. حق چاپ و مجوز
۷. نویسندگان و مسئولیت های نویسندگان
۸. هزینه نویسنده
۹. جدول زمانبندی انتشار
۱۰. سیاست آرشیو
۱۱. منابع درآمد
۱۲. تبلیغات
۱۳. بازاریابی مستقیم
۱۴. اخلاق نشر
۱۵. اصول ناشر: کدهای رفتار و رهنمودهای اخلاقی
۱. وب سایت
کاربران می‌توانند به وب سایت مجله به آدرس https://jms.Thums.ac.ir دسترسی داشته باشند.
۲. نام و نام اختصاری مجله
نام مجله، مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه و نام اختصاری آن JTHUMS است.
۳. مالکیت و مدیریت
مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه تحت مالکیت، مدیریت و انتشارات دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه می‌باشد.
۴. هیئت تحریریه
لیست اعضای هیئت تحریریه و وابستگی‌های سازمانی و اطلاعات تماس آن‌ها در منوی صفحه مجله با عنوان "هیئت تحریریه" موجود است.
۵. فرآیند بررسی همتا
به پیشنهاد بیانیه (COPE) Committee on Publication Ethics، مجله در فرایند داوری از روش داوری همتایان دوسوکور استفاده می‌کند. فرایند داوری همتا در منوی صفحه مجله با عنوان "سیاست‌های داوری همتا" موجود است.
۶. حق چاپ و مجوز
با توجه به اینکه در دسترس قرار دادن تحقیقات به طور آزادانه برای عموم، سطح تبادل اطلاعات بین فرهنگی را ارتقا می‌دهد، این نشریه برای همه مطالب خود، دسترسی آزاد را ارائه می‌دهد. هر مقاله مجله تحت شرایط مجوز Creative Commons Attribution-NonCommercial ۴.۰ بین‌المللی توزیع می‌شود که امکان استفاده غیرتجاری، اشتراک‌گذاری، اقتباس، توزیع و تکثیر در هر رسانه یا قالبی را فراهم می‌کند، مشروط بر اینکه نویسنده (نویسندگان) اصلی و منبع به درستی ذکر شده باشند.
با وجود داشتن حق چاپ، نویسندگان حقوق انحصاری مقالات خود را به ناشر می دهند؛ البته قابلیت ایجاد و تایید کاربری تجاری در این مورد گنجانده شده است.
نویسندگان حق دارند:
• مقاله خود را مطابق با "حقوق استفاده شخصی" خود به اشتراک بگذارند، مشروط بر اینکه شامل مجوز کاربر نهایی و پیوند DOI به نسخه‌ای باشد که در حال حاضر در این مجله ثبت شده است.
• حقوق مالکیت معنوی (از جمله داده‌های تحقیق) را حفظ کنند.
• اعتبار و انتساب مناسب برای اثر منتشر شده لحاظ کنند.
نمونه هایی از کاربردهای علمی و غیرتجاری برای مقالات نویسندگان به شرح ذیل اشاره شده است:
• کاربرد در دستورالعمل کلاس درس نویسنده (شامل توزیع کپی، کاغذی یا الکترونیکی)
• دادن کپی به همکاران پژوهشی معتبر برای استفاده شخصی (از جمله از طریق ایمیل).
• درج در پایان‌نامه یا طرح‌نامه
• درج در مجموعه بعدی از آثار نویسنده
• تبدیل مقاله به اثری مانند کتاب.
• ایجاد سایر آثار مشتق شده (اما نه برای استفاده تجاری)
• استفاده مجدد از قطعات یا گزیده‌های اثر در زمینه‌های دیگر.
۷. نویسندگان و مسئولیت‌های نویسندگان
نویسنده مسئول معمولاً اطمینان می‌دهد که تمام الزامات اداری مجله، مانند تأیید کمیته اخلاق، ارائه جزئیات تألیف، جمع‌آوری اظهارات تضاد منافع و اسناد ثبت کارآزمایی بالینی، به درستی تکمیل شده‌اند. نویسنده مسئول مسئولیت اصلی ارتباط با مجله در طول فرآیندهای ارسال مقاله، بررسی همتایان و انتشار را بر عهده می‌گیرد. نویسنده مربوطه باید به سرعت به سؤالات داور در طول فرآیندهای بررسی همتا و ارسال پاسخ دهد. پس از انتشار، نویسنده مسئول باید در هر درخواستی به مجله کمک کند.
پس از پذیرش رسمی مقاله، مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه اجازه افزودن نویسندگان جدید یا اصلاح نویسندگان اول یا متناظر را ندارد. در صورتی که هر نویسنده‌ای بخواهد نام خود را از فهرست فرعی حذف کند، باید نامه‌ای مبنی بر تمایل نویسنده به حذف از فهرست نویسندگان، با امضای نویسنده و سایر نویسندگان ارسال شود. هر گونه تغییر در ترتیب نام خط فرعی مستلزم نامه‌ای از طرف همه نویسندگان است که نشان‌دهنده موافقت آن‌ها با تغییر باشد، که باید امضا شود.
نویسنده متناظر مسئولیت اصلی ارتباط با مجله در طول ارسال مقاله، بررسی همتایان و فرآیند انتشار را بر عهده می‌گیرد و معمولاً اطمینان می‌دهد که تمام الزامات اداری مجله، مانند ارائه جزئیات تألیف، تأیید کمیته اخلاق، مستندات ثبت کارآزمایی بالینی و گردآوری اظهارات تضاد منافع، به درستی تکمیل شده است. نویسنده مسئول باید در طول فرآیند ارسال و بررسی همتایان به سوالات داوری پاسخ دهد و باید پس از انتشار با هر درخواستی از مجله همکاری کند. مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه پس از پذیرش نهایی مقاله اجازه افزودن نویسنده یا تغییر نویسنده اول یا متناظر را ندارد. اگر هر نویسنده‌ای بخواهد از فهرست نویسندگان حذف شود، باید نامه‌ای را با امضای نویسنده مسئول و سایر نویسندگان ارسال کند که حاکی از تمایل وی برای حذف از فهرست نویسندگان باشد. هر گونه تغییر در ترتیب نام در خط فرعی مستلزم نامه‌ای است که توسط همه نویسندگان امضا شده باشد که نشان‌دهنده موافقت با آن باشد.
دست‌نوشته‌هایی که به مجله ارسال می‌شوند باید اصیل و در جای دیگری چاپ نشده باشند. در حالی که مشارکت در مجله در حال بررسی است، این قانون برای انتشارات ارسال شده در جاهای دیگر نیز اعمال می‌شود. همه نویسندگان باید قبل از استناد به شکل یا جدولی از مجله دیگر، هرگونه مشکل حق چاپ را برطرف کنند.
۸. هزینه نویسنده
هزینه پردازش مقاله (APC ) Article Processing Charge و سایر هزینه‌های چاپ در مجله برای نویسندگان رایگان است. زیرا مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه اکثر هزینه های مربوط به چاپ را پوشش می‌دهد. هیچ هزینه APC مربوط به این نشریه وجود ندارد.
۹. جدول زمانبندی انتشار
این مجله از سال ۲۰۱۳ تاکنون به صورت فصلنامه منتشر شده است.
۱۰. سیاست آرشیو
مجله در حال حاضر به صورت الکترونیکی در مخازن داخلی و بین المللی به شرح زیر آرشیو می‌شود:
• Google Scholar
• پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)
• پایگاه اطلاعات علمی (SID)
• مگیران
علاوه بر نمایه‌سازی پایگاه داده، این مجله از آرشیو دیجیتالی از طریق مخزن Eprint برای تضمین طولانی مدت، حفظ و بازیابی دیجیتال استفاده می‌کند.
۱۱. منابع درآمد
دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه، هزینه‌های انتشار مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه را پشتیبانی می‌کند. بنابراین هزینه پردازش مقاله یا (APC ) Article Processing Charge یا هر هزینه چاپ دیگری در مجله برای نویسندگان رایگان است. هیچ هزینه APC برای این مجله وجود ندارد.
۱۲. تبلیغات
به تاکید دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه به عنوان صاحب امتیاز مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه، قطعا از پذیرش آگهی معذوریم.
۱۳. بازاریابی مستقیم
مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه هیچ‌گونه فعالیت بازاریابی مستقیمی ندارد.
۱۴. اخلاق نشر
مجموعه قوانین (COPE) Committee on Publication Ethicsبرای سردبیران مجلات، در راستای ایجاد مجموعه‌ای از حداقل استانداردها طراحی‌شده است و انتظار می‌رود تمام اعضای COPE از آن تبعیت کنند. دستورالعمل‌های این نهاد طرفداران بسیاری دارد و در پاسخ به درخواست راهنمایی از سوی سردبیران در مورد طیف وسیع و روزافزون مسائل اخلاقی پیچیده طرح شده‌اند. اگرچه دستورالعمل‌های COPE در حد دستورالعمل باقی‌مانده‌اند و داوطلبانه هستند، اما انتظاری وجود دارد که تمامی اعضا از آن‌ها پیروی کنند. زیرا که این موضوع سبب ایجاد محیطی ایمن برای انجام تحقیقات می‌شود و حس اعتماد حاصل از چنین عملکردی، فضایی دوستانه و صمیمی برای تمامی فرهیختگانی ایجاد می‌کند که مایل به ادامۀ فعالیت در این فضا هستند. مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه نیز از راهنمای کد رفتار و بهترین شیوه‌‌های COPE پیروی می‌کند. سیاست‌های اخلاق نشر مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه در منوی صفحه مجله با عنوان "اخلاق نشر" موجود است.
۱۵. اصول ناشر: کدهای رفتار و رهنمودهای اخلاقی
مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه متعهد به اعمال ضوابط و اصول رفتاری ناشر است که اساساً برگرفته از «اصول شفافیت و بهترین عملکرد در انتشارات علمی» منتشر و به روز شده توسط کمیته اخلاق نشر (COPE)، فهرست مجلات دسترسی آزاد (DOAJ)، انجمن انتشارات علمی با دسترسی آزاد (OASPA) و انجمن جهانی ویراستاران پزشکی (WAME) است.
۱- فصل اول: اهداف و تعاریف
۲- فصل دوم: نویسندگی
۳- فصل سوم: فریبکاری
۴- فصل چهارم: انتشارات همپوشان
۵- فصل پنجم: تعارض در منافع
۶- فصل ششم: حریم خصوصی و رازداری
۷- فصل هفتم: وظایف سردبیر و هیئت تحریریه
۸- فصل هشتم: وظایف داوران
۹- فصل نهم: استرداد یا سلب اعتبار
۱۰- فصل دهم: پس گرفتن مقاله (Article withdrawal)
فصل اول: اهداف و تعاریف
۱-۱ اهداف این راهنما شامل موارد ذیل است:
۱-۱-۱ صیانت و حفاظت از مالکیت فکری و رعایت حقوق مادی پژوهشگران و نویسندگان مرتبط با مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه
۱-۱-۲ ارج نهادن به اصول اخلاق علمی و پایبندی به آن در جامعۀ علمی مربوط به مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه
۱-۱-۳ جلوگیری از تضعیف اعتبار علمی کشور
۲-۱ تعاریف موجود در این راهنما
۲-۱-۱ تخلف پژوهشی: منظور از تخلف پژوهشی در این راهنما هرگونه سوءاستفاده از تولیدات علمی و ارائۀ اطلاعات نادرست است.
۲-۱-۲ وزارت: منظور از وزارت در این راهنما وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور ایران است.
۲-۱-۳ مؤسسه: مؤسسه در این دستورالعمل شامل پایگاه‌ها، گروه‌ها و سایر واحدهای وابسته به مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه است.
فصل دوم: نویسندگی
۲-۱ شخصی نویسندۀ (یکی از نویسندگان) مقاله محسوب می‌شود که هر چهار معیار زیر را داشته باشد:
۲-۱-۱ سهم قابل‌توجهی در حداقل یکی از فعالیت‌های زیر داشته باشد:
الف) ارائه ایده پژوهشی یا طراحی مطالعه
ب) جمع‌آوری داده‌ها
ج) آنالیز و تفسیر
۲-۱-۲ در نوشتن پیش‌نویس مقاله یا مرور نقادانۀ آن که منجر به اصلاح محتوای علمی مقاله می‌شود، نقش داشته باشد.
۲-۱-۳ مقاله نهایی شده را مطالعه و تأیید کرده باشد.
۲-۱-۴ مسئولیت تمام وجوه مقاله را، اعم از صحت و اعتبار مطالب عنوان‌شده در آن، بپذیرد.
تبصره: اشخاص حقوقی و گروه‌های پژوهشی نیز مشمول معیارهای این ماده می‌شوند.
۲-۲ نام تمامی اشخاصی که معیارهای نویسندگی مقاله رادارند (منطبق با ماده یک‌فصل دوم این شیوه‌نامه) باید به عنوان نویسنده در بخش نویسندگان مقاله آورده شود، حتی اگر همکاری وی با آن مرکز یا گروه پژوهشی، به هر علتی، قطع‌شده باشد.
۲-۳ در پژوهش‌های بزرگ که توسط گروه پژوهشی انجام می‌شوند و نقش نویسندگان در ایجاد مقاله بسیار تخصصی است، سهم و مسئولیت هریک از نویسندگان می‌تواند محدود به تخصص وی باشد. در این موارد پژوهشگر یا پژوهشگران اصلی، فردی را که مسئولیت کلیت مقاله را دارد، تعیین خواهند کرد.
۲-۴ ترتیب نام‌ها در بخش نویسندگان مقاله بر اساس میزان مشارکت هر یک از افراد و با توافق جمعی آنان مشخص می‌شود. فردی که بیشترین سهم را در مطالعه و نگارش دست‌نوشته داشته، نویسنده اول خواهد بود.
تبصره: جایگاه یا سطح علمی نویسندگان مقاله تأثیری در ترتیب نام نویسندگان نخواهد داشت.
۲-۵ توافق نداشتن نویسندگان در مورد ترتیب نامشان در مقاله، بعد از ارسال مقاله به مجله و دریافت آن، تنها از طریق نویسندۀ مسئول قابل‌پیگیری است. تصمیم دراین‌باره بر عهدۀ سردبیر مجله است.
۲-۶ حذف نام نویسنده/نویسندگان بعد از ارسال مقاله به مجله، تنها از طریق درخواست نویسندۀ مسئول قابل‌پیگیری است. کسب رضایت تمام نویسندگان در این خصوص الزامی و تصمیم نهایی بر عهدۀ سردبیر مجله است.
۲-۷ وجود تعارض در میان نویسندگان، بعد از ارسال مقاله به مجله، باید به‌صورت کتبی به اطلاع سردبیر مجله رسانده شود. تا برطرف شدن تعارض، مسیر ارزیابی مقاله مسدود می‌شود و نویسنده/نویسندگان حق ارسال مقاله به مجله‌ای دیگر را ندارند. در صورت اثبات تعارض، سردبیر موضوع را بر اساس فصل سوم (فریبکاری) بررسی خواهد کرد.
۲-۸ اضافه و کم کردن یا اعمال هرگونه تغییر در ترتیب اسامی نویسندگان بعد از ارسال به مجله، تعارض در منافع محسوب می‌شود و چنانچه با دلیل شفاف توضیح داده نشود، بر اساس فصل سوم (فریبکاری) با آن برخورد خواهد شد.
۲-۹ نام کلیه افرادی که سهم قابل‌توجهی در اجرای مطالعه یا نگارش مقاله داشته‌اند اما معیارهای درج نام در بخش نویسندگان مقاله را ندارند، در بخش سپاسگزاری با ذکر نوع مشارکت آورده می‌شود.
۲-۱۰چنانچه مجله مشکوک به وجود نویسندۀ روح (Ghost Authorship) شود؛ درخواست مدارک مربوط به آن از نویسنده الزامی است. اگر ذکر نشدن نام نویسنده‌ای که در مقاله مشارکت داشته محرز شود، الزامی است نویسندۀ مسئول با ارسال مجدد درخواست تغییرات در نام نویسندگان، موضوع را به‌صورت شفاف به اطلاع مجله برساند. این موضوع بر اساس فلوچارت سازمان بین‌المللی اخلاق در نشر قابل پیگیری است.
۲-۱۱ نویسنده مسئول یکی از نویسندگان دست‌نوشته است که به دلیل جایگاه علمی و نقش خود در مطالعه (برای مثال، مجری اصلی طرح یا استاد راهنمای اول پایان‌نامه) از سوی سایر نویسندگان مسئولیت مکاتبات و پاسخگویی به ابهام‌ها و ایرادهای مطرح‌شده در مورد دست‌نوشته یا مقاله را بر عهده دارد. نویسنده مسئول وظیفه انتقال نظرات و مکاتبات مهم به سایر نویسندگان و تنظیم روابط بین نویسندگان را بر عهده دارد.
۲-۱۲ انتساب غیرواقعی (صوری) به مؤسسه، مرکز یا دپارتمانی که نقشی در اصل پژوهش یا در فعالیت حرفه‌ای فرد نویسنده ندارد، نادرست است. این موضوع بر اساس فلوچارت سازمان بین‌المللی اخلاق در نشر قابل‌پیگیری است.
۲-۱۳ نویسندگان باید گزارش قابل‌قبولی از کار خود ارائه دهند و درباره اهمیت آن بی‌طرفانه قضاوت کنند. داده‌های اساسی باید به شکلی مناسب در مقاله مطرح شود. مقاله باید جزئیات و منابع کافی را در خود داشته باشد تا دیگران بتوانند به آن استناد کنند. فریبکاری و بیان مطالب نامناسب به‌عمد بداخلاقی در نشر محسوب می‌شود و قابل‌پذیرش نیست. این موضوع بر اساس فلوچارت سازمان بین‌المللی اخلاق در نشر قابل پیگیری است.
۲-۱۴دسترسی به داده و حفظ آن: ممکن است از نویسندگان تقاضا شود داده‌های مقاله خود را به مجله ارسال کنند. نویسندگان باید آمادگی آن را داشته باشند که دسترسی به داده‌ها را ممکن سازند و بتوانند تا سال‌ها بعد از چاپ مقاله داده‌ها را حفظ کنند.
۲-۱۵ خطرات و نمونه‌های انسانی و حیوانی
۲-۱۵-۱ اگر تحقیق شامل مواد شیمیایی، پروسه‌ها و وسایلی است که خطراتی غیرمعمول می‌تواند به همراه داشته باشد، نویسنده باید به شکل شفاف به آن‌ها اشاره کند.
۲-۱۵-۲ اگر تحقیق شامل مطالعۀ نمونه‌های انسانی یا حیوانی است، نویسنده باید مشخص سازد که دست‌نوشته شامل بیانیه‌ای است که نشان می‌دهد تمام پروسه‌ها منطبق با قوانین و دستورالعمل‌ها انجام‌گرفته و سازمان‌های مربوط آن را تأیید کرده‌اند. نویسنده باید بیانیه‌ای در متن داشته باشد که نشان دهد برای آزمایش بر روی انسان‌ها از آن‌ها رضایت کتبی گرفته‌شده است. حقوق خصوصی انسانی باید رعایت شود.
۲-۱۶ طرح خطاهای اساسی
۲-۱۶-۱ هنگامی‌که نویسنده خطایی قابل‌توجه را در مقاله چاپ‌شده خود می‌یابد، وظیفه اوست که مراتب را به اطلاع سردبیر یا ناشر برساند و برای استرداد، اصلاح یا حذف مقاله با مجله همکاری کند.
۲-۱۶-۲ اگر شخص سومی سردبیر یا ناشر را از این موضوع آگاه کند، وظیفه نویسنده است که با سردبیر همکاری کند و اطلاعات موردنیاز را در اختیار مجله قرار دهد.
۲-۱۷ بی‌نقصی در تصاویر
بهبود بخشیدن، تار کردن، جابه‌جا کردن و حذف و اضافه کردن بخش‌هایی به تصاویر مجاز نیست. تنظیم روشنی، وضوح و میزان رنگ تا جایی مجاز است که تصویر را تار یا بخش‌ها و اطلاعات تصویر اصلی را حذف نکند. دست‌کاری در تصاویر برای ارتقای کیفیت پذیرفته است اما انجام این کار با اهداف دیگر بداخلاقی در نشر محسوب می‌شود و اقدامات لازم در خصوص این فریبکاری انجام خواهد گرفت.
۲-۱۸ نویسنده/نویسندگان موظف هستند در صورت وجود هرگونه خطا و بی‌دقتی در مقالۀ خود، متولیان نشریه را در جریان قرار دهند و درصدد اصلاح آن برآیند یا مقاله را با موافقت مجله باز پس گیرند. درصورتی‌که مجله پیش از نویسندگان هرگونه قصور در انتشار را محرز کند، با او بر اساس فصل سوم این راهنما برخورد خواهد شد.
۲-۱۹ نویسنده/نویسندگان موظف به احتراز از رفتار غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی هستند. اگر در هریک از مراحل ارسال، داوری، ویرایش یا چاپ مقاله در نشریات یا پس از آن، وقوع یکی از این موارد محرز شود، رفتار غیراخلاقی پژوهشی محسوب می‌شود و نشریه حق برخورد قانونی با آن را بر اساس فصل سوم خواهد داشت.
فصل سوم: فریبکاری
۳-۱ فریبکاری عبارت است از هرگونه زیر پا گذاشتن اصول اخلاقی پذیرفته‌شده در نگارش و انتشار آثار علمی ـ پژوهشی یا انحراف از آن‌ها که موارد ذیل را در برمی‌گیرد:
۳-۱-۱ ساختن (جعل) داده‌ها یا نتایجی که مبتنی بر پژوهش واقعی نیستند.
جعل داده‌ها عبارت است از گزارش مطالب غیرواقعی و ارائۀ داده‌ها یا نتیجه‌های ساختگی به‌عنوان نتایج آزمایشگاهی، مطالعات تجربی و یافته‌های شخصی. ثبت غیرواقعی آنچه روی نداده یا جابه‌جایی نتایج مطالعات مختلف، نمونه‌هایی از این تخلف است.
۳-۱-۲ دست‌کاری داده‌های حاصل از پژوهش و دخالت عمدی
تحریف داده‌ها به معنای دست‌کاری مواد، ابزار و فرایند پژوهش یا تغییر و حذف داده‌ها است. به‌نحوی‌که سبب شود نتایج پژوهش با نتایج واقعی تفاوت داشته باشد. همچنین به معنای هرگونه عملی است که منجر به تغییر نتایج بی‌طرفانۀ آزمون یا نگارش مقاله شود. این عمل اگر منجر به تغییر نتایج یا روش کار شود یا تغییری در نتایج به وجود نیاورد، باید حتماً به‌صورت شفاف گزارش شود.
۳-۱-۳ سرقت معنوی یا ادبی
سرقت ادبی عبارت است از استفاده از تمامی یا قسمتی از مطالب یا ایده‌های منتشرشده یا منتشرنشده فرد یا افراد دیگر بدون ذکر منبع به روش مناسب یا بدون کسب اجازه در موارد ضروری.
۳-۱-۴ انتساب غیرواقعی یا اجارۀ علمی
منظور انتساب غیرواقعی نویسنده/نویسندگان به مؤسسه، مرکز یا گروه آموزشی یا پژوهشی است که نقشی در اصل پژوهش نداشته‌اند. به این معنا که نویسنده/نویسندگان فرد دیگری را برای انجام پژوهش به کار بگیرد و پس از پایان پژوهش، با دخل و تصرف اندکی آن را به نام خود به چاپ رساند و انجام‌دهنده/انجام دهندگان پژوهش به‌عنوان نویسنده/نویسندگان معرفی نشود.
۳-۲ استفاده از اصل یا ترجمه متن منتشرشده دیگران در دست‌نوشته باید طبق ضوابط ذیل انجام گیرد:
۳-۲-۱ در صورت استفاده از شکل، جدول، پرسش‌نامه یا بخش قابل‌توجهی از متن موردنظر یا ترجمه آن، به‌صورت آوردن عین آن متن، باید علاوه برآوردن متن در داخل گیومه و ذکر منبع، از مالک معنوی متن اولیه اجازه کتبی گرفته شود.
۳-۲-۲ در صورت استفاده از متن موردنظر یا ترجمۀ آن به‌صورت نقل به مضمون، جمع‌بندی، نتیجه‌گیری یا برداشت ایده، باید منبع آن ذکر شود.
تبصره: مندرجات این ماده در مورد مطالب منتشرشده قبلی خود نویسنده/نویسندگان دست‌نوشته نیز صادق است.
۳-۳ تمام محققان موظف‌اند در صورت اطمینان از وقوع هرگونه فریبکاری، موارد را با رعایت محرمانگی حسب مورد به مؤسسه حامی پژوهش، رئیس یا مسئول محل کار یا تحصیل نویسنده/نویسندگان اطلاع دهند.
۳-۴ سردبیر می‌تواند وقوع احتمالی فریبکاری را در دست‌نوشته‌های دریافتی جست‌وجو کند، اما در صورت آگاهی از احتمال وقوع فریبکاری، موظف است با رعایت محرمانگی حسب مورد وقوع فریبکاری را به مؤسسه حامی پژوهش، رئیس یا مسئول محل کار یا تحصیل نویسنده/نویسندگان اطلاع دهد تا با انجام تحقیق و بررسی وقوع آن محرز یا رفع شود. تحقیق و بررسی بر اساس مقررات و دستورالعمل‌های مربوط صورت خواهد گرفت.
تبصره: تا پیش از محرز شدن فریبکاری نباید اشخاص غیر مرتبط از مطرح‌شدن احتمال آن یا بررسی‌های در حال انجام مطلع شوند.
۳-۵ درصورتی‌که سردبیر وقوع فریبکاری را احراز کند، باید بسته به‌شدت فریبکاری احرازشده، یک یا چند مورد از اقدامات ذیل را انجام دهد:
۳-۵-۱ خودداری از انتشار دست‌نوشته (درصورتی‌که هنوز دست‌نوشته منتشرنشده باشد)
۳-۵-۲ استرداد و نشان‌دار کردن مقاله در صورت انتشار و درج اطلاعیه در صفحۀ مقاله
۳-۵-۳ انتشار اصلاحیه یا تکذیبیه در شماره آتی نشریه (در صورت انتشار)
۳-۵-۴ اجتناب از پذیرش مقالات آتی نویسنده/نویسندگان برای مدتی معین
۳-۵-۵ حذف مقالات قبلی نویسنده/نویسندگان از سایت یا بانک اطلاعاتی نشریه
۳-۵-۶ اطلاع به ناشر مجله در خصوص وقوع فریبکاری
۳-۵-۷ ارسال مدارک به معاونت پژوهش دانشگاه نویسنده/نویسندگان که مرتکب فریبکاری شده‌اند
۳-۵-۸ اطلاع به کمیتۀ اخلاق پژوهش وزارت متبوع
۳-۵-۹ ارسال مدارک به کمیتۀ اخلاق پژوهش وزارت متبوع و پیگیری موضوع از طریق کمیته
فصل چهارم: انتشارات همپوشان
۴-۱ اگر یک نشریه چاپی یا الکترونیک دست‌نوشته‌ای را قبلاً منتشر کرده باشد یا در حال بررسی آن برای انتشار باشد، ارسال همان دست‌نوشته به نشریه دیگر یا انتشار مجدد آن نادرست است.
تبصره: اگر نویسنده/نویسندگان دست‌نوشته‌ای که در نشریه‌ای در دست بررسی برای انتشار است، تصمیم بگیرند به هر دلیلی آن دست‌نوشته را برای نشریه دیگری ارسال کنند، باید ابتدا انصراف خود را از انتشار دست‌نوشته به‌صورت کتبی به نشریه اول اعلام کنند و تأیید نشریۀ اول را کسب کنند. این کار حداکثر تا پیش از اعلام پذیرش دست‌نوشته برای انتشار در نشریه اول و تنها با موافقت نشریۀ اول، امکان‌پذیر است.
۴-۲ هنگام ارسال دست‌نوشته‌ای که حاوی حجم قابل‌توجهی از یک مقاله در حال بررسی یا چاپ شده است، برای بررسی و انتشار به‌عنوان مقاله علمی ـ پژوهشی، نویسنده/نویسندگان باید این مسئله را طی نامه‌ای به اطلاع سردبیر برساند.
تبصره: تکرار قسمت‌هایی از بخش «مواد و روش‌ها» در مقالات بعدی همان نویسنده/نویسندگان در صورت ضرورت بلامانع است، اما درهرحال ذکر مرجع لازم است.
۴-۳ اگر مقاله‌ای پیش‌ازاین به صورت چاپی یا الکترونیک منتشر شده باشد یا در دست بررسی برای انتشار باشد، ارسال ترجمه همان مقاله به زبانی دیگر برای بررسی و انتشار در مجله‌ای دیگر، در صورت کسب موافقت سردبیران هردو مجله و اطلاع‌رسانی شفاف به خوانندگان بلامانع است.
فصل پنجم: تعارض در منافع
۵-۱ تعارض منافع عبارت است از وجود هرگونه منفعت مالی و غیرمالی که احتمال دارد نویسنده، داور یا سردبیر را در اظهار صادقانه نظر خود تحت تأثیر قرار دهد. وجود تعارض منافع به‌خودی‌خود ایرادی اخلاقی برای دست‌نوشته محسوب نمی‌شود.
۵-۲ نویسنده/نویسندگان دست‌نوشته باید هرگونه تعارض منافع خود را که از نگاه مخاطبان پوشیده است، در متن یا ذیل دست‌نوشته به‌طور شفاف اعلام کنند.
تبصره: قرارداد میان پژوهشگران و حامی مالی پژوهش نباید متضمن هرگونه منع اعلام تعارض منافع در دست‌نوشته باشد.
۵-۳ نویسنده/نویسندگان باید منابع تأمین هزینه‌های پژوهش و نگارش مقاله را به‌طور شفاف معرفی کنند.
فصل ششم: حریم خصوصی و رازداری
۶-۱ اطلاعات مشخص‌کننده هویت شخصی آزمودنی‌ها، کارکنان محل انجام پژوهش یا هر فرد دیگری غیر از نویسندگان دست‌نوشته و افرادی که از آن‌ها سپاسگزاری می‌شود، نباید در متن دست‌نوشته، عکس‌ها، شجره‌نامه‌ها یا هر قسمت دیگری آورده شود، مگر اینکه فرد موردنظر یا نمایندۀ قانونی او برای نشر آن اطلاعات رضایت آگاهانه کتبی داده باشد.
تبصره ۱: در مورد عکس افراد، پوشش باید به‌گونه‌ای باشد که منجر به شناسایی فرد نشود. پوشاندن چشم‌ها به‌تنهایی کفایت نمی‌کند، مگر آنکه رضایت آگاهانه کتبی گرفته شده باشد.
تبصره ۲: درصورتی‌که انتشار دست‌نوشته بدون محرمانه ماندن کامل کلیه اطلاعات هویتی یا اطلاعاتی که می‌تواند منجر به کشف هویت افراد مذکور در ماده فوق شود، امکان‌پذیر نباشد و اخذ رضایت آگاهانه نیز مقدور نباشد، رسیدگی به اصل ادعای عدم دسترسی به افراد مذکور و ضرورت انتشار اطلاعات و تصمیم‌گیری در مورد انتشار آن بر عهده کمیته اخلاق منطقه‌ای خواهد بود.
تبصره ۳: انتشار اطلاعاتی که از پیش و به روش صحیح در دسترس عموم قرارگرفته‌اند، نیاز به اخذ رضایت آگاهانه ندارد.
۶-۲ سردبیر، هیئت تحریریه و داوران باید تمام جزئیات روند بررسی و داوری مقاله ثبت‌شده در سیستم را محرمانه نگه‌دارند. جز در مواردی که داوری به شکل باز صورت می‌گیرد، تمام مراحل داوری باید بدون ذکر نام باشد و نام داوران فاش نشود. داوران نیز باید اطلاعات مقالات را محرمانه نگه‌دارند.
فصل هفتم: وظایف سردبیر و هیئت تحریریه
۷-۱ تصمیمات چاپ
سردبیر مجله دارای داوری همتا مسئول انتخاب مقاله‌هایی است که در هر شماره مجله به چاپ می‌رسند. سردبیر ممکن است به خواست و راهنمایی هیئت تحریریه یا سازمان حمایت‌کننده مجله سیاست‌های خاصی را دنبال کند و در خصوص مواردی از قبیل قصور، حق امتیاز و سرقت علمی اقداماتی انجام دهد. در چنین مواردی ممکن است با اعضای هیئت تحریریه یا مأموران سازمان حمایت‌کننده برای اتخاذ تصمیم مشورت کند. جلب رضایت سازمان حمایت‌کننده و صاحب‌امتیاز در خصوص تصمیم نهایی مغیر، الزامی است.
۷-۲ داوری همتا
۷-۲-۱ سردبیر باید به مخاطبان خود اطمینان ببخشد که داوری مجله روندی منصفانه، بی‌طرفانه و به هنگام خواهد داشت. مقالات تحقیقاتی باید حداقل به‌وسیله دو داور مستقل و خارجی بررسی شوند و در صورت نیاز سردبیر می‌تواند از دیگر متخصصان نظرخواهی کند.
۷-۲-۲ سردبیر یا دبیر علمی باید داوری را انتخاب کند که در زمینه موضوع مقاله تخصص داشته باشد و باید تلاش کند از انتخاب داورهای غیر متخصص اجتناب کند. سردبیر باید هرگونه تعارض در منافع را بررسی کند و با حساسیت موارد مطرح‌شده از سوی داوران را مطالعه کند و از بی‌طرفی داوری اطمینان حاصل کند.
۷-۲-۳ مسئولیت پذیرش اولیه و رعایت قوانین اخلاق در نشر با سردبیر است و چنانچه مقالات خارج از مسیر وب‌سایت، پذیرفته‌شده و به واحد فنی ارسال شود، مسئولیت حقوقی با سردبیر خواهد بود. ناشر تنها مقالات وارد شده از مسیر وب‌سایت سامانه مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه را بررسی می‌نماید.
۷-۳ انصاف در کار
سردبیر باید دست‌نوشته‌ها را بدون در نظر گرفتن نژاد، قومیت، جنسیت، باورهای مذهبی، شهروندی یا سیاسی بررسی کند.
۷-۴ محرمانگی
سردبیر و دبیران تخصصی باید هرگونه اطلاع درباره دست‌نوشته، نویسنده مسئول، داورها و داورهای احتمالی را محرمانه نگه‌دارند.
۷-۵ تعارض در منافع
۷-۵-۱ هرگونه تعارض در منافعِ سردبیر و اعضای هیئت تحریریه باید به اطلاع ناشر برسد. ناشر در صورت لزوم می‌تواند تعارض در منافع را به انتشار برساند.
۷-۵-۲ سردبیر یا عضو هیئت تحریریه نباید با مقاله‌ای که خود، اعضای خانواده یا همکارانش نگاشته‌اند، متفاوت رفتار کند. با چنین مقاله‌ای باید مانند سایر مقالات برخورد شود.
۷-۵-۳ سردبیر موظف به رعایت منافع ناشر یا سازمان حمایت‌کننده است و خسارات ناشی از اقداماتی که به منافع ناشر یا سازمان حمایت‌کننده به هر نحوی آسیب برساند، بر عهده سردبیر است. تعیین میزان خسارات بر عهده گروهی است که از اقدامات سردبیر متضرر شده‌اند.
۷-۶ بررسی و انجام تحقیقات
سردبیر باید هنگام مطرح‌شدن شکایت مرتبط با اخلاق نشر اقدامات منطقی را انجام دهد. این اقدامات عموماً شامل تماس با نویسنده مسئول و در صورت نیاز مؤسسات و محققان همکار مقاله است. اگر مراتب اثبات شد، سردبیر باید یکی از این موارد را انجام دهد:
۷-۶-۱ اصلاح
۷-۶-۲ استرداد
۷-۶-۳ ابراز نگرانی یا نگارش هرگونه یادداشت مرتبط دیگر
۷-۶-۴ هرگونه قصور در نشر، حتی اگر مدتی طولانی از آن گذشته باشد، باید بررسی شود.
۷-۷ مراقبت از مطالب چاپ‌شده
سردبیر باید از مقالات چاپ‌شده در مجله با داوری و بررسی گزارش‌های بداخلاقی‌های در نشر (درزمینۀ تحقیق، چاپ، داوری و عملکرد هیئت تحریریه) با مشورت ناشر یا سازمان حمایت‌کننده محافظت کند.
فصل هشتم: وظایف داوران
۸-۱ سهیم بودن در تصمیم هیئت تحریریه
داوری همتا به سردبیر در اتخاذ تصمیمات و به نویسنده در بهبود بخشیدن به مقاله کمک می‌کند. داوری همتا مؤلفه‌ای اساسی در روابط علمی است و در بطن آن قرار دارد.
۸-۲ شایستگی
هر داوری اگر احساس کند برای داوری مقاله‌ای که به او سپرده شده تخصص ندارد، باید موضوع را به اطلاع سردبیر برساند و انصراف خود را از داوری آن مقاله اعلام کند.
۸-۳ محرمانگی
۸-۳-۱ هر دست‌نوشته‌ای که به داوران ارسال می‌شود، باید محرمانه بماند و به شخص دیگری نشان داده نشود، مگر در این مورد مجوز سردبیر را داشته باشد.
۸-۳-۲ چنانچه تخلف از محرمانگی محرز شود، سردبیر باید به کمیتۀ اخلاق در پژوهش موضوع را اطلاع دهد و یکی یا تمام موارد ذیل را بر اساس تخلف انجام دهد:
۸-۳-۲-۱ خودداری از انتشار دست‌نوشته‌های دیگر داور (درصورتی‌که هنوز دست‌نوشته منتشرنشده باشد)
۸-۳-۲-۲ نوشتن یادداشت و حذف داور از لیست داوران مجله
۸-۳-۲-۳ انتشار اصلاحیه یا تکذیبیه در شماره آتی نشریه (در صورت انتشار)
۸-۳-۲-۴ اجتناب از پذیرش مقالات آتی نویسنده/نویسندگان برای مدتی معین
۸-۳-۲-۵ حذف مقالات قبلی نویسنده/نویسندگان از سایت یا بانک اطلاعاتی نشریه
۸-۳-۲-۶ اطلاع به ناشر مجله در خصوص وقوع تخلف
۸-۳-۲-۷ ارسال مدارک به معاونت پژوهش دانشگاه نویسنده/نویسندگان که مرتکب تخلف شده‌اند
۸-۳-۲-۸ اطلاع به کمیتۀ اخلاق در پژوهش وزارت متبوع
۸-۳-۲-۹ ارسال مدارک به کمیتۀ اخلاق در پژوهش وزارت متبوع و پیگیری موضوع از طریق کمیته
۸-۴ استانداردهای بی‌طرفی
داوری‌ها باید بی‌طرفانه انجام شوند. انتقاد از شخص نویسنده پذیرفته نیست. داوران باید نظرات خود را شفاف و با دلیل بیان کنند. هرگونه توهین به نویسنده/نویسندگان تخلف محسوب می‌شود و قابل ارجاع به کمیتۀ اخلاق در پژوهش است. همچنین سردبیر می‌تواند هریک از عوامل بند ۵ فصل سوم این راهنما را اجرا کند.
۸-۵ بررسی منابع
داوران باید مطالب مرتبطی را که در متن مقاله به آن‌ها اشاره نشده بشناسند؛ همچنین باید هرگونه شباهت و همپوشانی میان دست‌نوشته را با مقالات ازپیش‌چاپ‌شده در نظر بگیرند و در صورت مشاهده به سردبیر گزارش دهند.
۸-۶ تعارض در منافع
مطالب چاپ‌نشده یک دست‌نوشته نباید بدون رضایت نویسنده در مقاله خود داور استفاده شود. اطلاعات و ایده‌های به‌دست‌آمده در حین داوری باید محرمانه بماند و از آن‌ها استفاده شخصی نشود.
فصل نهم: استرداد یا سلب اعتبار
۹-۱ ازآنجاکه استرداد یک مقاله در پایگاه ثبت می‌شود، می‌تواند به اعتبار محقق یا مجله در بلندمدت لطمه بزند. به همین سبب، دلایل استرداد باید بسیار شفاف و قابل‌اثبات باشند؛ به‌خصوص باید میان خطای انسانی و تخلف علمی عمدی تمایز قائل شد. مجله تنها بعد از محرز شدن خطا از سمت نویسنده/نویسندگان می‌تواند یک مقاله را مسترد کند.
۹-۱-۱ خطای انسانی: خطا در جمع‌آوری داده یا دسته‌بندی آن‌ها، تحلیل آماری نامطمئن و اموری از این قبیل که در داوری موردتردید نبوده، خطای انسانی محسوب می‌شود.
۹-۱-۲ تخلف علمی عمدی: ارسال مقاله هم‌زمان برای چندین مجله، مغایرت در اهداف، داده سازی یا دست‌کاری داده‌ها، تطابق نداشتن با قوانین تحقیق و تحریف داده‌ها که شامل دست‌کاری در تصاویر و سرقت علمی می‌شود، ازاین‌دست هستند.
تبصره: تا پیش از محرز شدن تخلف، تمام مکاتبات بین مجله و نویسنده/نویسندگان محرمانه تلقی می‌شود.
۹-۲ استرداد مقاله با ارائۀ دلایل به نویسنده/نویسندگان انجام می‌شود. چنانچه نویسنده/نویسندگان در زمان مقرر به مجله پاسخ ندهد یا تخلف او محرز شده باشد، مقاله مسترد می‌شود.
۹-۳ در صورت وقوع خطای انسانی، وقتی امکان بازتولید نتایج مقاله وجود داشته باشد، مقاله با انتشار بیانیۀ شفاف تصحیح‌شده، مشکل برطرف می‌شود و نیاز به استرداد نیست.
۹-۴ در صورت تخلف عمدی، مقاله مسترد می‌شود.
۹-۵ چنانچه مقاله به‌صورت الکترونیکی منتشرشده باشد، سردبیر می‌تواند یک یا چند اقدام ذیل را بعد از نوشتن دلیل (دلایل) به‌صورت شفاف در وب‌سایت مجله و در ابتدای مقاله انجام دهد:
۹-۵-۱ ذکر عبارت «مستردشده» یا (Retracted) در ابتدا و انتهای عنوان مقاله و توضیح شفاف دلیل استرداد در قسمت خلاصۀ مقاله و حذف متن کامل مقاله به همراه خلاصۀ مقاله.
۹-۵-۲ ذکر عبارت «مستردشده» یا ((Retracted در ابتدا و انتهای عنوان مقاله و توضیح شفاف دلیل استرداد در قسمت خلاصۀ مقاله و حذف متن کامل مقاله و باقی گذاشتن خلاصۀ مقاله.
۹-۵-۳ استفاده از نهان‌نگاری یا (Watermark) در متن تمام صفحات مقاله و ذکر «مستردشده» در متن مقاله، درصورتی‌که اصل مقاله حذف نشود.
۹-۵-۴ اطلاع و ارسال مدارک به کمیتۀ اخلاق در پژوهش دانشگاه
۹-۵-۵ اطلاع و ارسال مدارک به کمیتۀ اخلاق در پژوهش دانشگاه نویسندۀ مسئول
۹-۵-۶ اطلاع و ارسال مدارک به کمیتۀ اخلاق در پژوهش وزارت متبوع
۹-۵-۷ اطلاع و ارسال مدارک به ناشر
۹-۵-۸ اجتناب از پذیرش مقالات آتی نویسنده/نویسندگان برای مدتی معین
فصل دهم: پس گرفتن مقاله
۱۰-۱ پیش از آنکه مجله دربارۀ مقاله تصمیم نهایی را بگیرد، نویسندۀ مسئول می‌تواند مقاله را پس بگیرد (Article withdrawal).
۱۰-۲ در این حالت توضیح کتبی و شفاف نویسنده/نویسندگان به مجله الزامی است.
۱۰-۳ سردبیر در عودت دادن مقاله به نویسنده مختار است.
۱۰-۴ چنانچه نویسنده بعد از ارسال مقاله و پیش از اتخاذ تصمیم نهایی، موارد ذیل را به‌صورت شفاف مشخص کند، مقاله با رضایت سردبیر پس داده می‌شود.
۱۰-۴-۱ اعلام نقص در کدهای اخلاق
۱۰-۴-۲ اعلام تناقض در داده‌ها با ذکر دلیل
۱۰-۴-۳ اعلام نقص درروش کار یا نتایج با ذکر دلیل
۱۰-۵ سردبیر می‌تواند در موارد زیر مقاله را پیش از انتشار عودت دهد. عودت مقاله بعد از اعلام رسمی پذیرش به دلایل زیر، با تصمیم سردبیر ممکن می‌شود.
۱۰-۵-۱ کشف نقص در داده‌ها یا روش کار
۱۰-۵-۲ کشف فریبکاری بر اساس فصل سوم
۱۰-۵-۳ رعایت نکردن قوانین فصل دوم مربوط به نویسندگی از طرف نویسنده/نویسندگان
۱۰-۵-۴ احراز سرقت ادبی
۱۰-۵-۵ احراز هرگونه قصور در نشر
۱۰-۶ چنانچه مقاله در لیست مقالات پذیرفته‌شده قرارگرفته باشد، مجله با ذکر دلیل شفاف، آن را منتشر می‌کند. در این حالت سردبیر می‌تواند بر اساس بند ذیل عمل کند.
۱۰-۶-۱ PDF و HTML مقاله منتشر نمی‌شود و فقط عنوان و خلاصۀ مقاله با ذکر دلیل درج می‌شود. این مقاله شمارۀ صفحه ندارد و به هیچ شماره‌ای تعلق ندارد و باید در قسمت مقالات آمادۀ انتشار قرار بگیرد. سردبیر به‌سادگی اعلام می‌کند که با توجه به خط‌مشی ناشر یا صاحب‌امتیاز و با ذکر ارجاع به این راهنما، مقاله عودت داده‌شده است.
۱۰-۷ در صورت وجود حکم دادگاه، در شرایط خاص مانند وجود ریسک انتشار، جنون‌آمیز بودن اطلاعات مقاله، خطر انتشار نادرست علم، انتشار اطلاعات محرمانه و مخاطره‌آمیز بودن اطلاعات، مقاله می‌تواند به‌کلی حذف شود. در این مورد، تنها نام مقاله و نام نویسنده/نویسندگان باقی می‌ماند و تمام اطلاعات از پایگاه داده حذف می‌شود. این مورد تنها به دستور سردبیر مجله قابل انجام است.
|