زمینه و هدف: توسعه‌کشاورزی و استفاده گسترده از سموم دفع آفات منجر به باقی‌ماندن طولانی‌مدت آن‌ها در محیط و نفوذ آفت‌کش‌ها به منابع آبی شده است. با توجه به ضرورت حفاظت از منابع آب آشامیدنی، این مطالعه با هدف ارزیابی ریسک آفتکشهای دیازینون، مالاتیون و فایکام در آب آشامیدنی شهرستان‌های ایرانشهر و نیکشهر واقع در جنوب استان سیستان و بلوچستان انجام گردید.
روش ها: در این مطالعه ۲۴ نمونه آب از منابع آب آشامیدنی شهرستان‌های ایرانشهر و نیکشهر در ۴ فصل سال جمع‌آوری شد. استخراج مایع-مایع با استفاده از حلال دی‌کلرومتان انجام شد و غلظت با استفاده از سیستم کروماتوگرافی‌مایع با کارایی بالا (HPLC) مدل KNAUER مجهز به آشکارساز UV اندازه‌گیری شد. داده‌ها با استانداردهای سازمان جهانی بهداشت مقایسه گردید؛ و ارزیابی خطر بهداشتی آن‌ها از طریق روش EPA انجام شد.
نتایج: نتایج نشان داد که سموم دیازینون و مالاتیون در آب آشامیدنی مناطق مورد مطالعه قابل شناسایی هستند؛ اما فایکام شناسایی نشد. بیشترین میانگین غلظت دیازینون و مالاتیون در این دو شهر مربوط به نیک شهر بوده که به ترتیب ۰/۳۲±۰/۰۳۵۸ و ۰/۰۱۸۴± ۰/۰۲۵ میکروگرم بر لیتر محاسبه گردیده که بسیار کمتر از استاندارد سازمان جهانی بهداشت است.
نتیجه گیری: نسبت خطر دیازینون برای کودکان بیشتر از بزرگسالان بوده و در نیک شهر و ایرانشهر به ترتیب ۰/۰۷۶ و ۰/۰۳۹ بدست آمد که نشان می‌دهد آب آشامیدنی این دو شهر در سطح ایمن قرار دارد؛ اما با این وجود اقدامات پیشگیرانه و مدیریت حفاظت از منابع آب و اجرای برنامه ایمنی آب ضروری است.
