TY - JOUR T1 - Spatial Distribution of Toxicity Unit Index and Environmental Risk Assessment of Some Heavy Metals in Industrial Dust of Ardakan county Based on Geostatistical Analysis in 2018 TT - توزیع مکانی شاخص واحد سمیت و ارزیابی ریسک محیط زیستی برخی فلزات سنگین در غبار صنعتی شهرستان اردکان بر اساس تجزیه و تحلیل های زمین آماری در سال 1397 JF - thums-jms JO - thums-jms VL - 7 IS - 4 UR - http://jms.thums.ac.ir/article-1-733-fa.html Y1 - 2020 SP - 58 EP - 70 KW - Industrial dust KW - Geostatistics KW - Heavy metals KW - Toxicity unit KW - Environmental risk index N2 - زمینه و هدف: فلزات سنگین از جمله آلاینده های مخرب محیط زیست هستند که به دلیل اثرات فیزیولوژیکی نامطلوب بر موجودات زنده در غلظت­های کم، حائز اهمیت ­اند. اهداف اجرای این پژوهش، اندازه گیری غلظت برخی فلزات سنگین در غبار صنعتی، ارزیابی و توزیع مکانی شاخص­های واحد سمیت و ریسک محیط زیستی فلزات با استفاده از تکنیک­های زمین آماری کریجینگ است. روش ­ها: این مطالعه توصیفی- تحلیلی و مقطعی در زمستان سال 1397 با نصب 35 ایستگاه رسوب­گیر در پیرامون تعدادی از صنایع شهرستان اردکان انجام شد. با جمع­آوری نمونه­های غبار و اندازه­گیری غلظت کادمیوم، کروم، وانادیوم، منگنز و آلومنیوم توسط دستگاه ICP-MS، شاخص­های واحد سمیت و ریسک محیط زیستی عناصر مورد ارزیابی قرار گرفتند. با در نظر گرفتن نسبت اثر قطعه به حد آستانه در مدل­های کروی، گوسی، پایدار و نمایی نیم­تغییرنما و اعتبار­سنجی آن­ها با استفاده از معیارهای نظیر مجذور مربع خطا، مجذور مربع خطا استاندارد شده و میانگین استاندارد شده، بهترین روش کریجینگ برای تهیه نقشه توزیع مکانی شاخص ­ها انتخاب گردید. نتایج: میانگین غلظت آلومنیوم، منگنز، وانادیوم، کروم و کادمیوم به ترتیب 51109/11، 248/02، 152/74، 59/54و mg/kg07/ 2در غبار اندازه­گیری شد. ریسک محیط زیستی غبار صنعتی در کلاس بسیار بالا تعیین گردید. شاخص واحد سمیت غبار صنعتی کمتر از 4 بود. نتایج پارامترهای نیم­تغییرنما و اعتبارسنجی معیارها نشان داد، بهترین روش برای توزیع مکانی شاخص­ها، روش کریجینگ ساده با مدل­ های نیم­ تغییرنما کروی برای شاخص ریسک محیط زیستی و پایدار برای شاخص واحد سمیت است. نتیجه­ گیری: کادمیوم و کروم در فصل زمستان سمیت حاد در غبار ایجاد نمی­کنند. نتایج این مطالعه بیانگر تاثیر صنایع در افزایش ریسک محیط زیستی فلزات سنگین است. همچنین جهت باد غالب منطقه نقش مهمی در پراکندگی فلزات سنگین دارد. M3 ER -